BaÄlaÃlarÄn kullanÄmÄ - Ãnemli

[Gorkem Cetin <gorkem bahcesehir edu tr>]

Merhaba

www.dilimiz.gen.tr/ adresinden biraz araÅtÄrma yaptÄm. GNOME/KDE
Ãevirileri sÄrasÄnda sÄkÃa yapÄlan hatalarÄ aÅaÄÄya yazdÄm. Bu arada
benim de yanlÄÅ bildiÄim pek Ãok konu varmÄÅ.

Ãeviri yapan arkadaÅlarÄn dikkatine sunarken, herkesin desteÄi ile
daha TÃrkÃe bir Linux masaÃstÃne doÄru...

Äyi ÃalÄÅmalar
GÃrkem


1) de, da baÄlacÄ ve -de/-da, -te/-ta bulunma hali eki
---------------------------------------------------------------------------------

<>* Älki baÄlaà yani bir sÃzcÃk tÃrÃnÃn Ãyesi (de ve da)
* DiÄeri ise yalnÄzca bir ek (-de ve -da).
* TÃr olarak karÄÅtÄrÄlmalarÄ imkansÄz, kullanÄm olarak ise Ãok yaygÄn.
* BaÄlaà olan de, da daima ayrÄ yazÄlÄr ve te, ta biÃimi yoktur.

ÃRNEK:
Elma da aldÄ, portakal da.
AyÅe de geliyor.
Hak da, adalet de benim, derdi.

* Ek olan -de/-da, -te/-ta ise eklendiÄi sÃzcÃÄe bitiÅik yazÄlÄr ve
dÃrt biÃimlidir:

ÃRNEK:
Elmada ve portakalda kurt ÃÄktÄ.
AyÅe'de kitap var.
Hakta ve adalette eÅitlik ilkesi vardÄr.

Biraz dikkat ve Ãzen gÃsterildiÄi takdirde karÄÅtÄrÄlmalarÄ
pek de mÃmkÃn gÃrÃnmeyen bu eÅsesli morfemler iÃin her
durumda geÃerli olmasa da bÃyÃk ÃlÃÃde ayÄrdedici olabilen
bir ipucu da verilebilir.

ÄPUCU: BaÄlaà olan de, da cÃmleden ÃÄkarÄldÄÄÄ zaman,
cÃmle yalnÄz baÄlacÄn vermiÅ olduÄu anlamÄ yitirmekte;
-de/-da, -te/-ta eki ÃÄkarÄldÄÄÄ zaman ise cÃmle tamamen
bozulmaktadÄr. Bu kuralÄ yukarÄda ek iÃin verdiÄimiz Ãrneklere
uygularsak (Elma ve portakal kurt ÃÄktÄ. AyÅe kitap var.
Hak ve adalet eÅitlik ilkesi vardÄr.) cÃmle bozukluÄunu
rahatlÄkla gÃrebilirsiniz. 


2) -ki baÄlacÄ ve -ki aitlik eki
-------------------------------------------

ki baÄlacÄ ile -ki aitlik eki de birbirinden tamamen farklÄ
morfemlerdir.

* ki baÄlacÄ daima ayrÄ yazÄlÄr (kalÄplaÅmÄÅ birkaà Ãrnek
istisnadÄr:belki, ÃÃnkÃ, halbuki, mademki, meÄerki, oysaki,
sanki).

ÃRNEK:

* BugÃn gelir mi ki?
* Ãyle gÃnler gÃrdÃm ki! Sen ki en sevdiÄim dostumsun...

ki aitlik eki ise bÃtÃn diÄer ekler gibi geldiÄi sÃzcÃÄÃ
bitiÅik yazÄlÄr ve ki baÄlarÄndan farklÄ olarak -kà biÃimi
artÄk yaygÄn biÃimde kullanÄlmaktadÄr:

ÃRNEK:

* Sabahki gÃrÃÅme olumlu geÃti.
* DÃnkà yemek gÃzeldi.
* FÄrÄndaki ekmekler pisti.